Τι είναι το πλακώδες καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας

Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας είναι ένας όγκος που μπορεί κατ' αρχήν να εμφανιστεί οπουδήποτε στη στοματική κοιλότητα, αλλά συνήθως προέρχεται από την ανώτερη κυτταρική στιβάδα του στοματικού βλεννογόνου. Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας αντιπροσωπεύει το 5,6% όλων των κακοήθων όγκων. Αυτό τον τοποθετεί στην έκτη θέση μεταξύ όλων των καρκινικών παθήσεων, ενώ οι άνδρες έχουν στατιστικά περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν τη νόσο.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη πλακώδους καρκινώματος της στοματικής κοιλότητας

Οι εκλυτικοί παράγοντες για το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας είναι η κατανάλωση καπνού και αλκοόλ. Η πιθανότητα ανάπτυξης πλακώδους καρκινώματος της στοματικής κοιλότητας αυξάνεται ανάλογα με την ποσότητα και τη διάρκεια κατανάλωσης νικοτίνης. Ένα άτομο που καπνίζει πολύ έχει επταπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξει καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας σε σύγκριση με έναν μη καπνιστή. Ο κίνδυνος αυτός οφείλεται στα καρκινογόνα συστατικά του καπνού. Οι νιτροζαμίνες και οι αρωματικοί υδρογονάνθρακες είναι οι πιο επικίνδυνες ουσίες. Τα άτομα που καταναλώνουν τακτικά αλκοόλ καθώς και προϊόντα καπνού αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης πλακώδους καρκινώματος της στοματικής κοιλότητας, επειδή το αλκοόλ μειώνει τη διαπερατότητα του στοματικού βλεννογόνου για τα καρκινογόνα συστατικά του καπνού. Με αυτόν τον τρόπο, οι βλαβερές ουσίες μπορούν να διεισδύσουν βαθιά στα στρώματα των ιστών. Μελέτες έχουν δείξει ότι η συνδυασμένη κατανάλωση αλκοόλ και νικοτίνης αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου έως και 40 φορές σε σύγκριση με άτομα που δεν πίνουν ούτε καπνίζουν.

Εκτός από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου, οι ιοί των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του πλακώδους καρκινώματος της στοματικής κοιλότητας. Για περίπου το 10 τοις εκατό όλων των καρκινωμάτων της στοματικής κοιλότητας, θα μπορούσε να αποδειχθεί σύνδεση με λοίμωξη από HPV. Αλλά η κακή στοματική υγιεινή και ο χρόνιος ερεθισμός του στοματικού βλεννογόνου αποτελούν σίγουρα περαιτέρω παράγοντες κινδύνου. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ωστόσο, συμβαίνει επίσης ο καρκίνος να αναπτύσσεται χωρίς προφανή λόγο.

Ποια συμπτώματα προκαλεί το πλακώδες καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας

Εάν παρατηρηθούν εξωτερικές αλλαγές στο στοματικό βλεννογόνο που επιμένουν για περισσότερο από 14 ημέρες, θα πρέπει οπωσδήποτε να ζητηθεί ιατρική συμβουλή. Το καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας μπορεί συνήθως να εμφανιστεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Εκτός από μια λευκωπή ή κοκκινωπή αλλαγή στον βλεννογόνο του στόματος που φαίνεται ακίνδυνη αλλά δεν μπορεί να σκουπιστεί, μπορεί επίσης να υπάρχουν ανοιχτές πληγές (έλκη) ή όγκοι (όγκοι ιστών). Ειδικά στα αρχικά στάδια, αυτές οι εξωτερικές αλλαγές δεν προκαλούν πόνο.

Πώς διαγιγνώσκεται το πλακώδες καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας

Το πλακώδες καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας διαγιγνώσκεται συνήθως σε προχωρημένο στάδιο του καρκίνου, όταν ο ασθενής εμφανίζει ήδη συμπτώματα. Μόνο περίπου ένας στους δέκα όγκους ανιχνεύεται στο πλαίσιο μιας γενικής εξέτασης ή ενός προληπτικού ελέγχου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όγκοι με διάμετρο έως 1 εκατοστό παραμένουν συνήθως ασυμπτωματικοί. Μόνο οι μεγαλύτεροι όγκοι προκαλούν πόνο, αλλά μπορούν επίσης να προκαλέσουν πρηξίματα ή μολύνσεις (έλκη).

Εάν υπάρχει υποψία πλακώδους καρκινώματος της στοματικής κοιλότητας, ο γιατρός θα εξετάσει πρώτα τον βλεννογόνο του στόματος για αλλαγές. Εκτός από αυτή την κλινική αξιολόγηση, χρησιμοποιούνται διάφορες εξεταστικές διαδικασίες για την καλύτερη εκτίμηση του βαθμού κινδύνου των αλλαγών του στοματικού βλεννογόνου. Αυτές περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, τη διαδικασία VELscope (Vision Enhanced Lesion Scope), η οποία καθιστά ορατή τη δομή των ιστών όσον αφορά την μεταβλητότητά τους. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η λεγόμενη βιοψία με βούρτσα, με τη βοήθεια της οποίας λαμβάνεται υλικό για τον προσδιορισμό καρκινικών δεικτών.

Εάν η αλλαγή στο στοματικό βλεννογόνο επιμένει για περισσότερο από δύο εβδομάδες παρά τη θεραπεία, η διάγνωση θεωρείται επιβεβαιωμένη. Απεικονιστικές διαδικασίες όπως η αξονική τομογραφία (CT) ή η μαγνητική τομογραφία (MRI) χρησιμοποιούνται στη συνέχεια για τον προσδιορισμό της έκτασης του όγκου, προκειμένου να αναπτυχθεί η κατάλληλη θεραπεία.

Πώς αντιμετωπίζεται το πλακώδες καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας

Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται όχι μόνο από την ηλικία και τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς, αλλά και από το στάδιο του καρκίνου και το μέγεθος του όγκου. Εάν πρόκειται για έναν μικρό εντοπισμένο όγκο μεταξύ των σταδίων Ι και ΙΙ, μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς με τοπική εκτομή στο 80 έως 90 τοις εκατό όλων των περιπτώσεων. Σε περίπτωση όγκου από το στάδιο ΙΙΙ και μετά, η χειρουργική επέμβαση (εκτομή) ή η ακτινοβολία από μόνη της δεν είναι συνήθως επαρκής. Στην περίπτωση αυτή, για την επιτυχή αντιμετώπιση του όγκου απαιτείται πολυτροπική θεραπεία, η οποία συνίσταται σε χειρουργική επέμβαση σε συνδυασμό με ακτινοβολία και χημειοθεραπεία. Αυτή η συνδυασμένη θεραπεία ενδείκνυται επειδή το πλακώδες καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας συνήθως δεν εντοπίζεται πλέον σε αυτό το στάδιο, αλλά στο 38% όλων των περιπτώσεων έχει ήδη σχηματίσει απομακρυσμένες μεταστάσεις, οι οποίες προσβάλλουν κυρίως τους πνεύμονες.

Ποιες είναι οι προοπτικές πρόγνωσης για το πλακώδες καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας

Χάρη στη σύγχρονη ιατρική, το πλακώδες καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας μπορεί πλέον να διαγνωστεί ευκολότερα σε πρώιμο στάδιο του καρκίνου. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για τη λήψη άμεσων θεραπευτικών μέτρων. Επειδή οι πιθανότητες ίασης εξαρτώνται σε αποφασιστικό βαθμό από την άμεση θεραπεία. Ωστόσο, οι προοπτικές πλήρους ίασης των ασθενών με προχωρημένο πλακώδες καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας παραμένουν φτωχές. Το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης για τους ασθενείς αυτούς κυμαίνεται μεταξύ 45 και 53%. Ωστόσο, εξαρτάται επίσης από το αν το πλακώδες καρκίνωμα της στοματικής κοιλότητας έχει ήδη σχηματίσει μεταστάσεις στους λεμφαδένες. Δεδομένου ότι οι λεμφαδένες χρησιμεύουν ως οι λεγόμενοι σταθμοί φιλτραρίσματος στο σώμα και είναι υπεύθυνοι για την άμυνα κατά των ασθενειών, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αναγέννηση.