Τι είναι το anaplasma marginale

Το Anaplasma marginale είναι ένα ενδοκυτταρικό παθογόνο που μεταδίδεται από τσιμπούρια. Το παθογόνο μπορεί να προκαλέσει επίμονες λοιμώξεις σε βοοειδή και τσιμπούρια-ξενιστές, δηλαδή νόσο που διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το παθογόνο Anaplasma marginale μεταδίδεται στα βοοειδή με τα ερυθρά αιμοσφαίρια (ερυθροκύτταρα) και οδηγεί στην αναπλάσμωση. Το παθογόνο εμφανίζεται ιδιαίτερα συχνά σε περιοχές όπου υπάρχουν διαβιβαστές κροτώνων. Αυτές περιλαμβάνουν τροπικές, αλλά και υποτροπικές περιοχές.

Ποιες ασθένειες προκαλούνται από το Anaplasma marginale στα βοοειδή

Το παθογόνο Anaplasma marginale που μεταδίδεται από τσιμπούρια προκαλεί τη λεγόμενη ρικετσιώδη νόσο στα βοοειδή. Αυτό έχει εκτεταμένες επιπτώσεις στην κτηνοτροφία στην Αφρική, την Αυστραλία, την Ασία και τη Λατινική Αμερική ειδικότερα. Η ρικετσιώδης νόσος στα βοοειδή προκαλεί αναπλάσμωση των βοοειδών. Πρόκειται για μολυσματική, μη μεταδοτική ασθένεια. Η ασθένεια χαρακτηρίζεται από προοδευτική αιμολυτική αναιμία και αποβολές και έχει αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγή γάλακτος. Η ασθένεια τελειώνει με το θάνατο του ζώου. Ωστόσο, τα ντόπια βοοειδή έχουν συχνά αναπτύξει ανθεκτικότητα στα τσιμπούρια και την αναπλάσμωση στις ενδημικές περιοχές.

Ποια άλλα ζώα μπορούν να υποστούν βλάβες από το παθογόνο Anaplasma marginale

Παρόλο που η κλινική εκδήλωση της ρικετσιώδους νόσου είναι πιο εμφανής στα βοοειδή, άλλα μηρυκαστικά, όπως ο νεροβούβαλος, ο βίσωνας, η αφρικανική αντιλόπη ή/και διάφορα είδη ελαφιών μπορούν επίσης να μολυνθούν από τη νόσο.

Πώς μπορεί να προληφθεί η ασθένεια που προκαλείται από το παθογόνο Anaplasma marginale

Επί του παρόντος, εφαρμόζονται τα ακόλουθα μέτρα ελέγχου για την πρόληψη της μόλυνσης από το παθογόνο Anaplasma marginale στα αγροτικά ζώα

• Χρήση ακαρεοκτόνων, δηλαδή φυτοφαρμάκων ή βιοκτόνων για τον έλεγχο των κροτώνων, αλλά αυτό καθίσταται όλο και πιο δύσκολο έργο λόγω των ανθεκτικών πληθυσμών των κροτώνων,
• Εξέταση των ζώων για προσβολή από τσιμπούρια,
• Χημειοπροφύλαξη, δηλαδή προληπτική χορήγηση ενός αντιμολυσματικού για την πρόληψη βακτηριακής λοίμωξης από το παθογόνο Anaplasma marginale,
• ελεγχόμενη έκθεση των ζώων,
• Εμβολιασμός.

Ποιο εμβόλιο είναι διαθέσιμο κατά του παθογόνου Anaplasma marginale

Το παθογόνο Anaplasma marginale έχει παγκόσμιο αντίκτυπο στην υγεία των ζώων. Ωστόσο, δεν υπάρχει ακόμη κανένα παγκοσμίως αποδεκτό εμβόλιο κατά της αναπλάσμωσης των βοοειδών. Οι πρώτες δοκιμές εμβολίων ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 1900 με την απομόνωση του Anaplasma marginale subsp. centrale. Έκτοτε, το Anaplasma marginale subsp. centrale χρησιμοποιείται ως εμβόλιο ζωντανού αίματος για πάνω από 100 χρόνια και χρησιμοποιείται σήμερα στην Αυστραλία, αλλά και σε πολλές χώρες της Αφρικής, της Νότιας Αμερικής και της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, ορισμένες μελέτες από τη Ζιμπάμπουε, την Παραγουάη και την Αργεντινή έχουν δείξει ότι το Anaplasma marginale subsp. centrale δεν παρέχει 100% προστασία από την αναπλάσμωση των βοοειδών. Αυτό μπορεί ενδεχομένως να σχετίζεται με τα διαφορετικά ενδημικά στελέχη σε κάθε χώρα.

Αν και η χρήση του ζωντανού εμβολίου έχει πλεονεκτήματα, υπάρχουν επίσης μειονεκτήματα όσον αφορά τον κίνδυνο συν-μετάδοσης άλλων παθογόνων μηρυκαστικών. Για παράδειγμα, μπορούν να μεταδοθούν παθογόνα που μεταδίδονται με το αίμα και μπορεί να προκαλέσουν τον ιό της λευχαιμίας των βοοειδών. Επιπλέον, άλλες αιμολυτικές ασθένειες στα μοσχάρια θα μπορούσαν να προκληθούν από τις ανοσοποιημένες μητέρες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης, η χορήγηση ζωντανών εμβολίων απαγορεύεται, οπότε έχουν πλέον παραχθεί εμβόλια που περιέχουν μη ζωντανά παθογόνα Anaplasma marginale. Ενώ αυτά παρέχουν κάποια ανοσία, καθιστούν τα βοοειδή πιο ευαίσθητα σε άλλα στελέχη του Anaplasma marginale.

Πώς αντιμετωπίζεται η αναπλάσμωση στα ζώα

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αναπλάσμωση αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση φαρμάκων τετρακυκλίνης. Σε αυτές περιλαμβάνονται η τετρακυκλίνη, η χλωροτετρακυκλίνη, η οξυτετρακυκλίνη, η ρολιτετρακυκλίνη, καθώς και η δοξυκυκλίνη, η μινοκυκλίνη και η ιμιδοκάρβη. Εάν στα μηρυκαστικά χορηγηθούν φάρμακα τετρακυκλίνης, μπορεί να επιτευχθεί ανοσία έναντι διαφόρων ειδών Anaplasma για τουλάχιστον οκτώ μήνες. Το φάρμακο imidocarb έχει επίσης αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό κατά των παθογόνων του Anaplasma marginale. Ωστόσο, επειδή ταξινομείται ως πιθανή ουσία που προκαλεί καρκίνο (καρκινογόνος), δεν έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας στις Ηνωμένες Πολιτείες ή στην Ευρώπη.

Anaplasma marginale στον άνθρωπο

Στην Κύπρο έχουν αναφερθεί λοιμώξεις από Anaplasma spp. σε ανθρώπους. Οι ασθενείς παραπονέθηκαν για πυρετό που διαρκούσε αρκετές ημέρες, ο οποίος εκδηλώθηκε μετά από τσίμπημα κρότωνος. Οι φυσικές εξετάσεις αποκάλυψαν ταυτόχρονη διόγκωση του ήπατος και του σπλήνα (ηπατοσπληνομεγαλία) και διογκωμένους λεμφαδένες. Οι εργαστηριακές εξετάσεις έδειξαν επίσης μέτρια αναιμία, θρομβοπενία, αυξημένα επίπεδα τρανσαμινασών, καθώς και αυξημένα επίπεδα της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης και του ρυθμού καθίζησης των ερυθροκυττάρων. Οι καλλιέργειες αίματος και ούρων ήταν αρνητικές για βακτήρια και οι ακτινογραφίες του θώρακα, καθώς και η αξονική τομογραφία (CT) της κοιλιάς, δεν έδωσαν αξιοσημείωτα αποτελέσματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της αναπλάσμωσης στον άνθρωπο

Τα πρώτα σημάδια της αναπλάσμωσης εμφανίζονται συνήθως 3 έως 6 εβδομάδες μετά τη μόλυνση και εκδηλώνονται με τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Πυρετός,
• μειωμένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων,
• Αιμοπετάλια στην κυκλοφορία του αίματος,
• ασυνήθιστα αυξημένα επίπεδα ηπατικών ενζύμων.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να εμφανιστεί ένα δερματικό εξάνθημα που ονομάζεται ερύθημα chronicum migrans, το οποίο προκαλείται στο δέκα τοις εκατό όλων των περιπτώσεων της νόσου του Lyme.

Πώς αντιμετωπίζεται το παθογόνο Anaplasma marginale στον άνθρωπο

Οι ασθενείς έλαβαν θεραπεία με δοξυκυκλίνη (200 mg/ημέρα για 11 ημέρες) και κεφτριαξόνη (2 g/ημέρα για 5 ημέρες) και ιμιπενέμη/σιλαστατίνη (1.500 mg/ημέρα για 1 ημέρα), μετά την οποία τα συμπτώματα υποχώρησαν και οι ασθενείς ανάρρωσαν.

Πώς συμβαίνει η μόλυνση από τα παθογόνα Anaplasma marginale στον άνθρωπο

Επίσης, στην Κύπρο διεξήχθη μελέτη και εντοπίστηκε το Anaplasma sp. σε πτηνά. Τα πτηνά είναι φορείς ζωονοσογόνων παθογόνων μικροοργανισμών, γεγονός που τα καθιστά ύποπτα για την πρόκληση μόλυνσης στον άνθρωπο.