Wat is een ontsteking van het nagelbed?
Een ontsteking van het nagelbed (onychia of panaritium subunguale) is een meestal bacteriële ontsteking van het weefsel waarop de nagelplaat rust (nagelbed). Ontsteking van het nagelbed kan zich soms uitbreiden naar het weefselgebied rond de nagelplaat (nagelwal) en gaat vaak gepaard met roodheid, jeuk en/of pijn. Bij een acute nagelbedontsteking kan zich ook pus onder de nagel ophopen. Zowel teennagels als vingernagels kunnen in gelijke mate worden aangetast door een ontsteking van het nagelbed, en in Duitsland vormt het ongeveer 30 procent van alle infecties die in het gebied van de handen kunnen optreden.
Welke soorten nagelbedinfecties zijn er?
Afhankelijk van het verloop van de ziekte maken artsen onderscheid tussen chronische en acute ontsteking van het nagelbed. Van een chronische nagelbedontsteking is sprake als de ontsteking ondanks een succesvolle behandeling na enige tijd terugkeert. Meestal lijden mensen met een verzwakt immuunsysteem of mensen die vaak in contact komen met huidbeschadigende stoffen aan een chronische nagelbedontsteking. Acute nagelbedontsteking daarentegen kan iedereen treffen zonder dat daar speciale risicofactoren voor nodig zijn, en is meestal pijnlijker dan chronische nagelbedontsteking. In tegenstelling tot chronische nagelbedontsteking treft de acute vorm meestal slechts één teennagel of vingernagel.
Wat veroorzaakt een ontsteking van het nagelbed?
Nagelbedontsteking wordt meestal veroorzaakt door stafylokokkenbacteriën. In zeldzame gevallen kunnen andere bacteriën, maar ook schimmels (bijvoorbeeld gist) of virussen (bijvoorbeeld herpesvirussen) een ontsteking van het nagelbed veroorzaken. Benadrukt moet echter worden dat de bacteriën, schimmels of virussen alleen ontstekingen kunnen veroorzaken op een beschadigde huid. Zelfs kleine wondjes of huidirritaties zijn voldoende om de ziekteverwekkers de huid te laten binnendringen.
Vooral vrouwen die overmatige nagelverzorging beoefenen of mensen die de neiging hebben een droge huid te hebben, hebben vaak last van nagelbedontsteking. Ook mensen met doorbloedingsstoornissen, diabetes mellitus of chronische neurodermitis behoren tot de risicogroepen van nagelbedontsteking. Hetzelfde geldt voor kankerpatiënten en mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Wat zijn de symptomen van een ontsteking van het nagelbed?
Ontsteking van het nagelbed uit zich meestal door een sterke roodheid van het aangetaste huidgebied. Vooral in het beginstadium kan de huid rond het nagelbed ook jeuken. In een later stadium kan er ook sprake zijn van zwelling en een roodachtige glans van de huid, en kan er af en toe pijn zijn die vooral merkbaar is als er druk wordt uitgeoefend. Deze pijn kan al na enkele dagen toenemen en kan ook optreden als de aangetaste vingers of tenen niet aan irritatie worden blootgesteld.
Als het getroffen huidgebied ook oververhit is, kan dit ook duiden op een ontsteking. Bij een subunguale panaritium hoopt zich na enkele dagen meestal pus op onder de nagel. Naast hevige pijn kan dit zelfs gepaard gaan met het loslaten van de nagelplaat van het nagelbed. Het is echter ook mogelijk dat de pus vanzelf wegloopt over de laterale rand van de nagel. Als er geen barsten van de pusophoping zijn, kan chirurgische opening nodig zijn.
In elk geval moet een arts worden geraadpleegd als een ontsteking van het nagelbed wordt vermoed. Als de ontsteking niet behandeld wordt, kan de groei van de nagel belemmerd worden.
Hoe wordt een ontsteking van het nagelbed gediagnosticeerd?
Gezonde mensen met een intact immuunsysteem moeten de nagelbedontsteking enkele dagen observeren. Dit komt omdat het meestal vanzelf kan genezen. Als er echter na ongeveer drie dagen geen verbetering optreedt of als de symptomen zelfs erger worden, moet je beslist naar een arts gaan. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem moeten daarentegen in het beginstadium van een nagelbedontsteking een arts raadplegen.
De huisarts of dermatoloog zal eerst de ziektegeschiedenis (anamnese) van de patiënt opnemen door te vragen naar een gedetailleerde beschrijving van het type, het verloop en de klachten. Vervolgens zal de arts waarschijnlijk een lichamelijk onderzoek uitvoeren, waarbij de aangetaste huidgebieden uitvoerig worden onderzocht. Dit zal meestal voldoende zijn om een eerste diagnose te stellen. Om de diagnose te bevestigen kan de arts ook een uitstrijkje maken om bijvoorbeeld huidkanker (plaveiselcelcarcinoom) uit te sluiten, en tegelijkertijd de ziekteverwekker vaststellen die de infectie heeft veroorzaakt.
Hoe wordt een ontsteking van het nagelbed behandeld?
Als de ontsteking van het nagelbed zich in een beginstadium bevindt, kan de patiënt die meestal zelf behandelen. De aangetaste teennagel of vingernagel kan bijvoorbeeld enkele malen in warm water worden gebaad. Hierdoor wordt het hoornvlies zachter en kan de pus gemakkelijker weglopen. Een aanvullende behandeling met kamille verlicht de pijn en ondersteunt het genezingsproces. Naast deze behandelmethode zijn er een aantal huismiddeltjes en ook vrij verkrijgbare medicijnen die gebruikt kunnen worden bij de behandeling van nagelbedontsteking. Als er echter na een paar dagen geen verbetering optreedt, moet een arts worden geraadpleegd om verdere behandelingsmaatregelen in gang te zetten. Gaat het daarentegen om een ernstiger geval van nagelbedontsteking of is de patiënt verzwakt door andere ziekten, dan wordt de behandeling meestal van meet af aan door de arts overgenomen.