Co to jest brodawczak urotelialny?
Brodawczaki urotelialne to przeważnie łagodne narośla błony śluzowej wielowarstwowej tkanki pokrywającej drogi moczowe (urothelium) . Zazwyczaj występują one na tylnej ścianie pęcherza moczowego lub na bocznej ścianie pęcherza moczowego. Rzadziej mogą również tworzyć się na dachu pęcherza, w miedniczce nerkowej i/lub w moczowodach. Brodawczak urotelialny może przekształcić się w nowotwór złośliwy. Brodawczak moczowodowy występuje częściej niż przeciętnie między 60. a 70. rokiem życia, a mężczyźni są częściej dotknięci chorobą niż kobiety.
Co powoduje powstawanie brodawczaka urotelialnego?
Brodawczak urotelialny może powstać z powodu różnych czynników egzogennych. Należą do nich na przykład produkty smołowe, ale także fenacetyna, benzydyna i rakotwórczy produkt degradacji ß-naftalen, który jest również nazywany aniliną . Ponadto podejrzewa się, że przewlekłe stany zapalne, takie jak zapalenie uchyłków, występowanie kamieni moczowych w drogach moczowych (kamica moczowa) lub choroba tropikalna schistosomatoza odgrywają rolę w rozwoju brodawczaka mosznowego. .
Jak rozwija się brodawczak urotelialny?
Brodawczak urotelialny powstaje z komórek okładzinowych. Te z kolei składają się z warstwy poligonalnej i warstwy podstawowej. Ta ostatnia znajduje się przy błonie podstawnej, która składa się z blaszki właściwej i luźnej tkanki łącznej. Brodawczak urotelialny jest zatem przerostem (powiększeniem tkanki) pochodzącym z urotelium. Jeśli występuje kilka brodawczaków urotelialnych, lekarze nazywają to brodawczakowatością. Brodawczaki, które mają więcej niż siedem rzędów komórek lub w których występuje atypia jądrowa (tak zwane jądra komórkowe o nietypowym kształcie, strukturze lub rozmiarze) są klasyfikowane jako brodawczakowate raki urotelialne. Występują one tylko w około dwóch procentach wszystkich typów nowotworów układu moczowego. Podobnie jak brodawczak urotelialny , rak urotelialny również objawia się bezbolesnym krwiomoczem, , tj. odbarwieniem moczu spowodowanym obecnością erytrocytów.
Brodawczak urotelialny może rosnąć egzofitycznie lub endofitycznie. Wzrost egzofityczny oznacza, że wzrost może wyrastać poza powierzchnię, a tym samym prowadzić na przykład do wzrostu guza. Z drugiej strony, jeśli brodawczak urotelialny rośnie endofitycznie, oznacza to, że rośnie do wewnątrz . Ogólnie rzecz biorąc, brodawczak urotelialny nie różni się od otaczającego go urotelium.
Na jakie formy dzieli się brodawczak urotelialny?
Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie formy guzów pęcherza moczowego dzielą się na lite i brodawkowate. W prawie 95% wszystkich przypadków wszystkie guzy wywodzą się z urotelium. Pozostałe 5 procent guzów pęcherza moczowego wywodzi się z komórek płaskonabłonkowych i gruczolakoraków. Podobnie jak w przypadku innych rodzajów raka, guz jest klasyfikowany do stadium nowotworu zgodnie z klasyfikacją TNM. Zgodnie z nią, brodawczak odwrócony ma oznaczenie "Ta" i opisuje nieinwazyjne guzy brodawkowate, które na tym etapie naciekają jedynie urotelium . Wyższe stopnie zaawansowania, z drugiej strony, penetrują również warstwę tkanki łącznej w wydrążonych narządach (lamina propria), muscularis i/lub tkankę tłuszczową.
Jakie są objawy brodawczaka urotelialnego?
W przypadku brodawczaka urotelialnego występuje bezbolesny krwiomocz. Jest to obecność erytrocytów w moczu. Mocz może stać się czerwony, krwawy lub zabarwiony. Lekarze określają wtedy jako makrohematurię z utlenianiem krwi w pęcherzu. Jeśli nie ma widocznego odbarwienia moczu , lekarze nazywają to mikroskopijnym krwiomoczem.
Jeśli wzrost już zwęża cewkę moczową, zwiększona ilość resztkowego moczu może pozostać w pęcherzu. To z kolei może prowadzić do zwiększonej potrzeby oddawania moczu, ale także do zwiększonej podatności na infekcje. Zwężenie cewki moczowej może również prowadzić do następujących objawów:
- Ból podczas oddawania moczu,
- osłabiony strumień moczu lub drybling moczu,
- Dyskomfort po stosunku seksualnym.
W miarę postępu choroby osoba może mimowolnie tracić na wadze i skarżyć się na nocne poty.
Jak diagnozuje się brodawczaka urotelialnego?
W ogólnej, jeśli podejrzewa się krwiomocz, stosuje się pasek testowy moczu . Jeśli potwierdzi to krwiomocz, wykonuje się uretroskopię. W tym przypadku próbka tkanki jest pobierana przez cewkę moczową w znieczuleniu miejscowym (biopsja). Jeśli podejrzenie brodawczaka urotelialnego zostanie potwierdzone po biopsji, stosuje się dalsze procedury obrazowania , takie jak badanie ultrasonograficzne (sonografia), tomografia komputerowa (CT) i/lub rezonans magnetyczny (MRI). Te metody obrazowania mogą pomóc w określeniu stopnia, w jakim brodawczak urotelialny rozprzestrzenił się już na otaczające tkanki i węzły chłonne .
Jak można zapobiegać brodawczakowi urotelialnemu?
Rozwojowi brodawczaka urotelialnego można zapobiegać poprzez picie dużej ilości płynów i witaminy A. Obecnie nie ma testu diagnostycznego , który mógłby z całą pewnością wykryć chorobę poprzez analizę moczu . Stosowanie dostępnego na rynku testu moczu nie jest zatem zalecane jako badanie przesiewowe. Jeśli istnieje podejrzenie brodawczaka moczowodu lub jeśli pacjent ma objawy brodawczaka moczowodu, powinny one zostać wyjaśnione przez specjalistę.
Jak leczy się brodawczaka urotelialnego?
W większości przypadków podejmuje się próbę chirurgicznego usunięcia brodawczaka urotelialnego. Alternatywnie można zastosować radioterapię . W niektórych przypadkach sensowne może być również zmniejszenie rozmiaru narośli za pomocą radioterapii lub chemioterapii przed zabiegiem chirurgicznym (terapia neoadiuwantowa). W celu chirurgicznego usunięcia brodawczaka urotelialnego, może być konieczne częściowe lub całkowite usunięcie cewki moczowej. Jeśli narośl jest duża lub rozległa, konieczne może być również usunięcie całego pęcherza moczowego.
Jaka jest opieka po leczeniu brodawczaka urotelialnego?
Po terapii niezbędne są regularne badania kontrolne. Ma to na celu jak najwcześniejsze wykrycie ewentualnych nawrotów . Podczas badania kontrolnego badana jest krew pacjenta , ale także przeprowadzane jest badanie ultrasonograficzne i, w razie potrzeby , tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.
Rokowanie w przypadku brodawczaka urotelialnego zależy od lokalizacji, ale także od rozprzestrzeniania się i/lub głębokości penetracji wzrostu.