Τι είναι το κακοήθες επιθηλίωμα

Το επιθηλίωμα, που ονομάζεται επίσης επιθηλιακή κύστη, είναι ένας κακοήθης όγκος του δέρματος που αναπτύσσεται από το στρώμα ιστού του δέρματος ή της βλεννογόνου μεμβράνης που ονομάζεται επιθήλιο. Οι γιατροί διακρίνουν μεταξύ διαφόρων τύπων επιθηλιώματος, τα οποία ταξινομούνται ανάλογα με τα προσβεβλημένα επιθηλιακά κύτταρα. Ιδιαίτερα τα παιδιά, αλλά και όλες οι άλλες ηλικιακές ομάδες, μπορούν να πάθουν επιθηλίωμα. Στους ενήλικες ασθενείς, το επιθηλίωμα εμφανίζεται συχνότερα από το μέσο όρο μεταξύ 55 και 75 ετών, ενώ οι άνδρες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν τη νόσο από ό,τι οι γυναίκες. Το επιθηλίωμα είναι λιγότερο συχνό σε άτομα με σκουρόχρωμη επιδερμίδα.

Ποια είναι τα συμπτώματα του επιθηλιώματος

Τα επιθηλιώματα του δέρματος μπορεί να εκδηλωθούν εξωτερικά μέσω των ακόλουθων συμπτωμάτων:

• αναγνωρίσιμες, ελικοειδείς, ερυθρές γραμμές στο δέρμα (η λεγόμενη δερματική ελιά),
• μια νεοσχηματισμένη ή αναπτυσσόμενη βλάβη από κονδυλώματα,
• μια σκληρυμένη ή ελκώδης βλάβη,
• ένα ανώδυνο οίδημα,
• μια χρόνια ουλή που αρχίζει να αιμορραγεί ή αλλαγές στην εμφάνιση.

 
Εάν πρόκειται για επιθηλιακό όγκο που έχει προσβάλει τα όργανα, μπορεί να εμφανιστεί οίδημα στο προσβεβλημένο σημείο ή να εμφανιστούν συμπτώματα που σχετίζονται με το προσβεβλημένο οργανικό σύστημα.

Πώς αναπτύσσεται ένα κακοήθες επιθηλίωμα

Ένα επιθηλίωμα αναπτύσσεται λόγω ανώμαλης ανάπτυξης του επιθηλίου. Το επιθήλιο είναι το ανώτερο στρώμα κυττάρων στο ανθρώπινο δέρμα και στον ιστό των βλεννογόνων. Το επιθήλιο καλύπτει όλες τις επιφάνειες των οργάνων και άλλων δομών του σώματος και μπορεί να οδηγήσει σε αντίστοιχο σχηματισμό όγκου εάν εκφυλιστεί.

Σε ποιες μορφές χωρίζεται ένα επιθηλίωμα

Τα πιο συνηθισμένα επιθηλιώματα είναι τα βασικοκυτταρικά καρκινώματα και τα καρκινώματα πλακωδών κυττάρων. Πρόκειται για δύο τύπους καρκίνου του δέρματος, με το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα να είναι ο πιο κοινός τύπος καρκίνου του δέρματος μεταξύ των επιθηλιωμάτων. Ένα βασικοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται συνήθως ως μια ανώδυνη, ανυψωμένη περιοχή του δέρματος και μπορεί να αποκτήσει γυαλιστερή όψη ή να διατρέχεται από μικρά αιμοφόρα αγγεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα αναπτύσσεται μάλλον αργά και μπορεί να προκαλέσει ιστική βλάβη στα περιβάλλοντα κύτταρα. Η πρώτη επιλογή θεραπείας για το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου όσο το δυνατόν πληρέστερα. Στην περίπτωση ενός μικρού βασικοκυτταρικού καρκινώματος, αυτό είναι συνήθως εφικτό με μια απλή εκτομή (χειρουργική επέμβαση). Για μεγαλύτερους όγκους, πραγματοποιείται η λεγόμενη επέμβαση Mohs. Πρόκειται για μια ειδική δερματοχειρουργική επέμβαση.

Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, από την άλλη πλευρά, ονομάζεται επίσης επιδερμοειδές καρκίνωμα και περιγράφει διαφορετικούς τύπους καρκίνου, καθένας από τους οποίους ξεκινά από τα ακανθοκύτταρα. Τα πλακώδη κύτταρα βρίσκονται στην επιφάνεια του δέρματος. Ωστόσο, μπορούν επίσης να επενδύσουν κοίλα όργανα του σώματος, την αναπνευστική οδό ή την πεπτική οδό.

Τι μπορεί να προκαλέσει ένα επιθηλίωμα

Ένα επιθηλίωμα του δέρματος μπορεί να προκληθεί από τις ακόλουθες αιτίες:

• ένα τραύμα,
• ένας χρόνιος ερεθισμός,
• μια λοίμωξη από τον ιό HPV (ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων),
• παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο,
• συχνή επαφή, ενδεχομένως επαγγελματική, με πίσσα ή/και ορισμένα έλαια,
• Παρουσία καλοήθων δερματικών παθήσεων (των λεγόμενων προκαρκινικών δερματοπαθειών), όπως δερματίτιδα, έκζεμα, λευκοπλακία, ψωριασικές βλάβες, σηψιρριζική κεράτωση, δερματικές βλάβες SLE, κονδυλώματα, σπίλοι (δυσμορφία του δέρματος ή του βλεννογόνου) ή δερματικά κέρατα

Πώς διαγιγνώσκεται ένα επιθηλίωμα

Μετά από ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό, ο γιατρός θα εξετάσει τον ασθενή σωματικά. Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης, το δέρμα ελέγχεται κυρίως για πρηξίματα, σκληρά, κηρώδη οζίδια με μαργαριταρένια άκρη και/ή έλκη (τα λεγόμενα έλκη) ή εντυπώσεις. Κατά τη διάγνωση ενός επιθηλιώματος, είναι σημαντικό να διακρίνεται η ασθένεια αυτή από άλλες παρόμοιες ασθένειες που επίσης προσβάλλουν τη δερματική μάζα. Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα εργαστηριακά ευρήματα που να σχετίζονται με τα επιθηλιώματα, άλλες αιτίες δερματικών αλλοιώσεων μπορούν να οριοθετηθούν με εξετάσεις. Σε αυτές περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, οι αλλεργίες, η σύφιλη ή η φυματίωση του δέρματος (vulgaris lupus). Για να τεθεί οριστική διάγνωση, σε κάθε ύποπτη δερματική βλάβη θα πρέπει να λαμβάνεται βιοψία εκτός από εξέταση (εάν υπάρχει).

Πώς αντιμετωπίζεται ένα επιθηλίωμα

Δεδομένου ότι η θεραπεία ενός επιθηλιώματος εξαρτάται όχι μόνο από την εντόπιση, το μέγεθος καθώς και το στάδιο του όγκου, αλλά και από την ηλικία και τη γενική υγεία του ασθενούς, δεν υπάρχει τυποποιημένη θεραπευτική διαδικασία για αυτή τη νόσο. Ωστόσο, οι ακόλουθες θεραπευτικές μέθοδοι ανήκουν στα τυπικά μέτρα για ένα επιθηλίωμα:

• πλήρης χειρουργική αφαίρεση του προσβεβλημένου ιστού, εάν είναι δυνατόν,
• Ακτινοβολία,
• Ηλεκτροκαυτηρίαση, κατά την οποία χρησιμοποιείται μια συσκευή ηλεκτροκαυτηρίασης (ένα μικρό καυτηριασμένο σίδερο με λεπτό βρόχο σύρματος) για την παραγωγή ηλεκτρικής θερμότητας ώστε να κοπεί ή να καταστραφεί ο προσβεβλημένος ιστός,
• Συνδυαστική θεραπεία που αποτελείται από χειρουργική επέμβαση συν ηλεκτροκαυτηρίαση συν ακτινοβολία,
• Συνδυαστική θεραπεία από χειρουργική επέμβαση συν ακτινοβολία: χρησιμοποιείται συνήθως για προχωρημένους όγκους με μεταστάσεις ή διηθήσεις.

 
Μπορεί επίσης να παραγγελθεί κρυοχειρουργική. Στην περίπτωση αυτή, γίνεται προσπάθεια να καταψυχθούν ειδικά τα καρκινικά κύτταρα ή οι επιφανειακές δερματικές αλλοιώσεις. Η εξωτερική εφαρμογή φαρμακευτικών προϊόντων όπως η ποδοφυλλίνη μπορεί τουλάχιστον να ανακουφίσει τα συμπτώματα. Εάν πρόκειται για υποτροπιάζον βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα, μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί χημειοχειρουργική επέμβαση. Αυτή χρησιμοποιεί επιθετικές χημικές ουσίες για την καταστροφή του προσβεβλημένου ιστού. Η θεραπευτική διαδικασία είναι επίσης γνωστή ως αισθητική διαδικασία αντιγήρανσης ή χημικό πίλινγκ. Η χημειοχειρουργική εκτελείται συνήθως στην επιφάνεια του δέρματος, αν και γενικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εσωτερικά, για παράδειγμα για τον πεπτικό σωλήνα και/ή τον εγκεφαλικό ιστό.

Ποια είναι η πρόγνωση μετά από διάγνωση επιθηλιώματος

Η πρόγνωση ενός επιθηλιώματος εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τον τύπο του όγκου, τη θέση του, την έκτασή του και το στάδιο ανάπτυξης κατά τη στιγμή της διάγνωσης. Ωστόσο, τα περισσότερα επιθηλιώματα είναι συνήθως πολύ εύκολα στη θεραπεία, επομένως έχουν καλή πρόγνωση και σπάνια οδηγούν σε θάνατο.