Τι είναι το καρκίνωμα του ενδομητρίου
Το καρκίνωμα του ενδομητρίου ονομάζεται επίσης στην καθομιλουμένη καρκίνος της μήτρας και αναφέρεται στον κακοήθη όγκο που προέρχεται από το εσωτερικό βλεννογόνο στρώμα της μήτρας. Ο καρκίνος της μήτρας είναι ένας από τους συχνότερους κακοήθεις καρκίνους του γεννητικού συστήματος στις γυναίκες. Η μέση ηλικία κατά την οποία διαγιγνώσκεται ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι μεταξύ 65 και 70 ετών.
Ποιοι παράγοντες κινδύνου ευνοούν την ανάπτυξη καρκίνου του ενδομητρίου
Υπάρχουν τόσο ενδογενείς όσο και εξωγενείς παράγοντες κινδύνου που μπορούν να ευνοήσουν την ανάπτυξη καρκινώματος του ενδομητρίου. Στους ενδογενείς παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται το υπερβολικό βάρος (παχυσαρκία), ο σακχαρώδης διαβήτης, η πρώιμη έναρξη της εμμηνορρυσιακής αιμορραγίας ή/και η καθυστερημένη έναρξη της εμμηνόπαυσης, η μη ύπαρξη εγκυμοσύνης και η παρουσία συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών ή/και όγκων που εκκρίνουν οιστρογόνα.
Στους εξωγενείς παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται η απουσία φυσικού εμμηνορροϊκού κύκλου, αλλά η θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα ή/και η προηγούμενη ακτινοθεραπεία. Συνοπτικά, λοιπόν, οι γυναίκες που έχουν μείνει έγκυες έχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου σε σχέση με τις γυναίκες που δεν έχουν βιώσει εγκυμοσύνη. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας μειώνεται σημαντικά με τον αριθμό των κυήσεων. Ωστόσο, η μακροχρόνια χρήση της γυναικείας σεξουαλικής ορμόνης οιστρογόνου αυξάνει επίσης τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ενδομητρίου.
Πώς μπορεί να προληφθεί η ανάπτυξη καρκίνου του ενδομητρίου
Παρόλο που δεν υπάρχουν στοχευμένες εξετάσεις ελέγχου, όπως ο έλεγχος για τον καρκίνο της μήτρας, η νόσος μπορεί να προληφθεί ως εξής:
- Μείωση του σωματικού βάρους, όπως μέσω τακτικής σωματικής δραστηριότητας,
- διάφορες αντισυλληπτικές μέθοδοι, όπως το αντισυλληπτικό χάπι, το οποίο συνήθως αποτελείται από έναν συνδυασμό οιστρογόνων και προγεσταγόνων,
- Γέννηση παιδιού σε προχωρημένη ηλικία
Ποια συμπτώματα υποδηλώνουν καρκίνο του ενδομητρίου
Οποιαδήποτε μορφή αιμορραγίας, είτε εμφανίζεται στην προεμμηνόπαυση είτε στη μετεμμηνόπαυση, μπορεί να υποδηλώνει καρκίνο του ενδομητρίου. Στο 5% του συνόλου των περιπτώσεων της νόσου, η αιμορραγία στην πρώιμη μετεμμηνόπαυση αποδεικνύεται σύμπτωμα καρκινώματος του ενδομητρίου, ενώ στην όψιμη μετεμμηνόπαυση το 50% του συνόλου των καρκίνων εκδηλώνεται μέσω αιμορραγίας. Από την άλλη πλευρά, ένα στα πέντε καρκινώματα του ενδομητρίου δεν προκαλεί καθόλου συμπτώματα και συνήθως διαγιγνώσκεται μόνο τυχαία. Εάν ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι πιο προχωρημένος, η αυξημένη έκκριση και ο πόνος μπορεί να υποδηλώνουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Δεδομένου ότι το καρκίνωμα του ενδομητρίου εκδηλώνεται συνήθως μέσω αυτών των συμπτωμάτων, είναι σημαντικό να γίνεται διάγνωση από γιατρό σε πρώιμο στάδιο.
Πώς διαγιγνώσκεται ο καρκίνος του ενδομητρίου
Εάν υπάρχει υποψία καρκινώματος του ενδομητρίου λόγω αιμορραγίας, για παράδειγμα, διενεργούνται πρώτα γυναικολογικές εξετάσεις για να διευκρινιστεί εάν η αιμορραγία προέρχεται από τη μήτρα. Για τον σκοπό αυτό, ο γυναικολόγος διενεργεί συνήθως υπερηχογράφημα, το οποίο ακολουθείται από υστεροσκόπηση, εάν τα ευρήματα είναι παθολογικά. Κατά τη διάρκεια αυτής της επέμβασης, συνήθως γίνεται απόξεση της κοιλότητας της μήτρας και, εάν είναι απαραίτητο, εξετάζονται η ουροδόχος κύστη και το ορθό για να διαπιστωθεί πόσο προχωρημένο είναι το καρκίνωμα του ενδομητρίου.
Μόνο αφού ο παθολόγος εξετάσει το αποξεσμένο υλικό μπορεί να τεθεί η τελική διάγνωση, η οποία καθορίζει επίσης τον βαθμό διαφοροποίησης του ενδομητρικού καρκινώματος. Συνήθως ακολουθεί περαιτέρω διάγνωση με τη χρήση πρόσθετων απεικονιστικών διαδικασιών, όπως η μαγνητική τομογραφία (MRI) ή/και οι ακτίνες Χ, για να διαπιστωθεί εάν ο όγκος έχει ήδη κάνει μετάσταση.
Σε ποια στάδια όγκου ταξινομείται το καρκίνωμα του ενδομητρίου
Το καρκίνωμα του ενδομητρίου διακρίνεται συνήθως σε δύο τύπους:
- Όγκοι τύπου Ι: αυτοί εμφανίζονται συχνότερα σε νεότερες ασθενείς, πριν από την έναρξη της εμμηνόπαυσης. Συνήθως τείνουν να είναι υπέρβαρες. Οι όγκοι τύπου Ι είναι συνήθως χαμηλής κακοήθειας.
- Όγκοι τύπου ΙΙ: είναι συνήθως υψηλής κακοήθειας (κακοήθεις) και εμφανίζονται κυρίως σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας.
Πώς αντιμετωπίζεται το καρκίνωμα του ενδομητρίου
Το καρκίνωμα του ενδομητρίου μπορεί να αντιμετωπιστεί είτε με χειρουργική επέμβαση με επακόλουθη ακτινοθεραπεία είτε με πρωτογενή ακτινοθεραπεία. Δεδομένου ότι η χειρουργική θεραπεία έχει συνήθως καλύτερη πρόγνωση, είναι προτιμότερη από την ακτινοθεραπεία. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες ασθενείς που δεν μπορούν να χειρουργηθούν λόγω της γενικής τους υγείας ή άλλων αντενδείξεων.
Εάν πρόκειται για όγκο αρχικού σταδίου, συνήθως αντιμετωπίζεται με μερική ή πλήρη χειρουργική αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή). Επιπλέον, κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας αφαιρούνται και οι ωοθήκες (προσθήκες). Στις περισσότερες περιπτώσεις, η επέμβαση πραγματοποιείται με λαπαροσκόπηση από τον κόλπο, πράγμα που σημαίνει ότι αποφεύγεται η κοιλιακή τομή. Εάν ο όγκος είναι ήδη πιο προχωρημένος, πρέπει επίσης να αφαιρεθούν οι λεμφαδένες. Εάν οι λεμφαδένες είχαν προσβληθεί από τον όγκο, μπορεί επίσης να χρειαστεί μετεγχειρητική ακτινοβολία.
Εκτός από τη χειρουργική επέμβαση και τη χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία είναι επίσης μία από τις θεραπευτικές επιλογές για το καρκίνωμα του ενδομητρίου. Η ακτινοθεραπεία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση του μεγέθους του όγκου πριν από μια επέμβαση ή για την καταστροφή μικροσκοπικών υπολειμμάτων όγκου μετά την επέμβαση. Ως παρηγορητική μέθοδος, η ακτινοθεραπεία αποσκοπεί στην ανακούφιση των συμπτωμάτων εάν, για παράδειγμα, ο όγκος δεν μπορεί πλέον να θεραπευτεί λόγω του προχωρημένου σταδίου του. Το ποια μέθοδος θεραπείας χρησιμοποιείται εξαρτάται όχι μόνο από το στάδιο του όγκου, αλλά και από τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς.
Ποια είναι η πρόγνωση για τον καρκίνο του ενδομητρίου
Ένα καρκίνωμα του ενδομητρίου που έχει ήδη κάνει μεταστάσεις και η ασθενής είναι ήδη σχετικά μεγάλης ηλικίας έχει κακή πρόγνωση για πλήρη ίαση. Σε γενικές γραμμές, το μέσο ποσοστό 5ετούς επιβίωσης μετά τη θεραπεία του καρκινώματος του ενδομητρίου σταδίου Ι ή ΙΙ κυμαίνεται μεταξύ 70 και 95 %. Ο καρκίνος του ενδομητρίου σταδίου ΙΙΙ ή IV, από την άλλη πλευρά, έχει μέσο ποσοστό 5ετούς επιβίωσης μεταξύ 10 και 60 τοις εκατό. Κατά κανόνα, περίπου το 63 τοις εκατό όλων των ασθενών παραμένουν ελεύθερες όγκου για τουλάχιστον 5 έτη μετά τη θεραπεία.